Bereket Kültü ve Mabet Fahişeliği

Sumerliler MÖ 4000 Mezopotamya'ya yerleşmiş  bir toplum. Yazıyı bulmuş ve bunu günlük yazı dahil olmak üzere tabletlere geçirmiş, tanrılar inanışını geliştirmiş, gökyüzünü incelemiş, sayma sistemi geliştirmiş önemli ve gelişmiş bir medeniyettir. Kendinden sonraki medeniyetlere ve günümüze daha burada saymadığım bir çok önemli etkileri olmuştur.  Bunlardan bir tanesi de günümüzde ki dinlere etkisidir.

Yahudilerin Babil krallığına esir düşmesiyle birlikte bu topaklarda ki kültürleri öğrenmiş ve zamanla benimsemişler. Sonra kendi özgürlüklerini kazanıp İsrail'e döndüklerinde bunları kendi din kitapları içine eklemişler. Sumer etkisi en çok Yahudilerde net olarak görülüyor ve bugünkü Tevratta ki anlatılarda bir çok Sumer tanrı hikayesi Tevrata değiştirilerek eklenmiş. Bundan sonra da Hristiyanlık ve İslam kültürüne girmiş bazı hikayeler ve davranışlar. 

Mabet fahişeliği ise Sumer kültüründe çok büyük öneme sahip bir gelenektir. Sumer savaş ve aşk tanrıçası İnanna ile hayvanların ve çobanların tanrısı Dumuzinin birleşip doğaya yeniden hayat vermesini simgeler. Her baharda Dumizi esir tutulduğu yer altından çıkarak karısı İnanna ile birleşerek doğanın yeşermesini ve hayvanların yeniden doğrumasını sağlıyorlar. Bu kutsal evlenme töreni Sumer krallı ile mabedin başrahibesi her bahar mevsiminde sembolik olarak gerçekleştirirler. Böylelikle tanrılar gücendirilmeyecek ve her bahar geldiğinde ekinler yeşerecek, hayvanlar yeni yavrular verecektir.

Mabet fahişeliğinin halka taşınması  Akad (Sami ırk ) döneminde 1. Sargon zamanında başlamış bir olay. Bu gelenek MÖ 1800 kadar sürmüş. Babill döneminde  kadınlar evlenmeden önce mutlaka mabede gidip bu kutsal fahişelik görevlerini yerine getirmeleri gerekiyor. Eğer bu görevi yerine getiremezlerse evlenemiyorlar. Kutsal fahişelik Sumer toplumunda halka ait değil. Sumer kanunlarında anlaşıldığı üzere bekaret çok önemli ve bekaretini önceden kaybedip evlenen bir kadın boşanmak istediği zaman belirlenen kanunsal nafakanın ancak yarısını alabiliyor. Mabet fahişeliği bir meslek olarak yapılıyor Sumer toplumunda ve mabetteki rahibeler gönüllü olarak katılıyorlar.

Bu rahibeleri diğer rahibelerden ayırmak için başları örtülüyor. MÖ 1600 yılında Asur (Sami ırk, Akadların devamı ) kralının çıkardığı bir kanun ile evli ve dul kadınların başları örtülmesi sağlanıyor. Bunun sebebi de evli ve dul kadınlarında mabet fahişeleri gibi kutsal seks yaptıklarından kutsallaştırılıyor. Sokak fahişeleri örtünürse çok ağır bir ceza veriliyor. Çünkü bu olay kutsal bir neden için yapılıyor ve para için seks yapanların bu kutsuyetinin olmadığı düşünülüyor. 

Mabet fahişeliği İsrail'e geçtikten sonra kaldırılmaya çalışıyor. Fakat uzun bir süre engellemiyor. Bunun etkileri ve devamı yakın tarihe kadar devam ediyor. Mabet fahişeliği görevi Sumerli rahibelerden Akad toplumuna geçip genelleşiyor. Oradan Babil'e geçiyor ve Babil'e sürgün gelen İsrail toplumu tarafından alınıp daha sonra serbest bırakıldıklarında bu kültürü İsrail topraklarına taşıyorlar. Bu kültür Hititlilerde, Yunanlılarda, Afrika toplumlarında ve günümüze kadar bir çok yerde gözüküyor. 

Bu kitapla birlikte Muazzez İlmiye Çığ'ın iki kitabını da beraber okumanızı tavsiye ediyorum. Hepsi Sumerlilerin din üzerine etkisi üzerine yazılmış kitaplar.

Not 1: Sümerliler konusunda ileride bilgilendirici bir yazıda yazacağım. Bu medeniyeti öğrenmek isteyenlerin hangi kaynakları okuması gerektiğini de ekleyeceğim.

Not 2: Din konusu çok hassas bir konu olduğu için yazıda ben kendi yorumumu katmadan yazdım. Fakat her şeye de din deyipte körü körüne inanılmaması gerektiğini de belirtmek istiyorum.